Πώς οι ορμόνες του εγκεφάλου επηρεάζουν τη διάθεσή μας

Οι αλλαγές της διάθεσης επηρεάζουν τη ζωή αλλά και τις σχέσεις που αναπτύσσουμε.

Το πώς αισθανόμαστε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πολλές φορές παρατηρείται όμως να έχουμε κακή διάθεση χωρίς κάποιον προφανή λόγο. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους είναι οι ορμόνες.

Οι ορμόνες επιδρούν στο σώμα και στον εγκέφαλό μας με διάφορους τρόπους. Μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση, την ψυχολογία, τη συμπεριφορά, ακόμη και την ερωτική έλξη που νιώθουμε.

Οι ορμόνες είναι ουσίες που επιτρέπουν σε διαφορετικά μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των οργάνων, των ιστών και του εγκεφάλου να επικοινωνούν μεταξύ τους. 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι ορμόνες είναι χημικοί αγγελιαφόροι που απελευθερώνονται από τους ενδοκρινείς αδένες και ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας, επηρεάζοντας την συμπεριφορά μας. Επηρεάζουν μεγάλο μέρος της φυσιολογίας και της συμπεριφοράς του οργανισμού συμπεριλαμβανομένου του ύπνου, της πέψης, της σεξουαλικής λειτουργίας.

Η ορμονική ανισορροπία μπορεί να εμφανιστεί, όταν μια συγκεκριμένη ορμόνη βρίσκεται σε επίπεδα πιο πάνω ή πιο κάτω από τα «φυσιολογικά». Η διακύμανση αυτή μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της διάθεσης, κατάθλιψη, πρόσληψη ή απώλεια βάρους, διαταραχές στην περίοδο, κόπωση, μυϊκούς πόνους και άλλα συμπτώματα.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς ποιες ενέργειες μπορούν να “ξεκλειδώσουν” την κάθε ορμόνη. Τα επίπεδα αυτών των ορμονών μπορούν να αυξηθούν με μερικές απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, όπως κάνοντας αλλαγές στη διατροφή μας, εντάσσοντας την άσκηση και τον διαλογισμό στην καθημερινότητά μας.

Ποιες είναι οι λεγόμενες «ορμόνες της ευτυχίας»;

Ντοπαμίνη ή αλλιώς η ορμόνη της επιβράβευσης

Η βασική δομή της είναι η σεροτονίνη, η οποία ανάλογα σε τι επίπεδα βρίσκεται (χαμηλά ή υψηλά) επηρεάζει την ψυχική διάθεση. Η ντοπαμίνη παίζει καθοριστικό ρόλο στο σύστημα ανταμοιβής, ένα σύνολο εγκεφαλικών διαδικασιών που ρυθμίζει τα κίνητρα, την ενέργειά μας, την αυτό- εκτίμηση, την αποτελεσματικότητά μας, τις επιθυμίες και τις ορέξεις.

Πώς μπορούμε να την ενεργοποιήσουμε;

Ο διαλογισμός, η τακτική άσκηση και ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος βοηθάει στην αύξηση της ντοπαμίνης. Επίσης, η ντοπαμίνη ενεργοποιείται όταν ολοκληρώνουμε ένα έργο ή εναν στόχο, ή ακόμα και όταν θέτουμε μακροπρόθεσμους στόχους. Η καλή και ποιοτική διατροφή βασισμένη στην πρόσληψη αρκετής πρωτεΐνης και λιγότερων κορεσμένων λιπαρών μπορεί να βοηθήσει αρκετά. Αυξάνοντας την τυροσίνη θα αυξήσεις την αντίστασή σου στο στρες και ταυτόχρονα θα αισθανθείς και καλύτερα. Μεγάλο μέρος αυτής της ουσίας βρίσκεται στα αμύγδαλα, το αβοκάντο, τις μπανάνες, το καρπούζι, το πράσινο τσάι και στη μαύρη σοκολάτα.

Σεροτονίνη ή αλλιώς η ορμόνη της ισορροπίας

Είναι η ορμόνη που ενισχύει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και ηρεμεί τόσο το πνεύμα όσο και το σώμα μας. Βοηθά στη ρύθμιση του εσωτερικού ρολογιού του σώματος και στην ρύθμιση της λειτουργίας του πεπτικού συστήματος. Επηρεάζει τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι μύες, και γι’ αυτό μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο.

Υψηλά επίπεδα σεροτονίνης προκαλούν έντονη νευρικότητα έως και σχιζοφρένεια, ενώ χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης συνδέονται με την εμφάνιση κατάθλιψης και σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια και σε άλλους νευροδιαβιβαστές, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μεταβολικών ή άλλων προβλήματων υγείας.  

Πολλές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι άτομα με χαμηλή σεροτονίνη μπορεί να έχουν προβλήματα όρεξης ή διατροφικές διαταραχές.

Πώς μπορούμε να την ενεργοποιήσουμε;

Η άσκηση, ο διαλογισμός, το κολύμπι και το περπάτημα στην φύση είναι από τους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να ενεργοποιήσει την σεροτονίνη. Η έκθεση στον ήλιο, το μασάζ και το κρύο μπάνιο λειτουργούν επίσης ενισχυτικά.

Ωκυτοκίνη ή αλλιώς η ορμόνη της αγάπης

Η έκκριση της ωκυτοκίνης αυξάνει και ισχυροποιεί την εμπιστοσύνη, την εγγύτητα, την οικειότητα και τη σύνδεση. Η δεκτικότητα προς τους άλλους, η ευκολία στη σύνδεση, η ενσυναίσθηση και η αποδοχή είναι όλα αποτελέσματα της ωκυτοκίνης. Η έλλειψή της οδηγεί σε αίσθημα μοναξιάς, άγχους, αποσύνδεση και προβλήματα στον ύπνο.

Πώς μπορούμε να την ενεργοποιήσουμε;

Απλές αλλά ουσιαστικές πράξεις βοηθούν στο να αυξηθεί η συγκεκριμένη ορμόνη. Πέρα από την άσκηση και τον διαλογισμό, η κοινωνικοποίηση είναι το βασικό στοιχείο για την ορμόνη αυτή. Αγκάλιασε τους ανθρώπους που αγαπάς, κράτησε το χέρι του αγαπημένου σου ανθρώπου, παίξε με το παιδί σου ή με το κατοικίδιο σου, πες μια καλή κουβέντα σε κάποιον ή κάνε ένα κομπλιμέντο. Τόσο απλές πράξεις αλλά ταυτόχρονα τόσο σημαντικές και ουσιώδης.

Ενδορφίνη ή αλλιώς η αναλγητική ορμόνη

Οι ενδορφίνες αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού και την ψυχολογική του κατάσταση. Λειτουργούν ως φυσικά παυσίπονα του οργανισμού, ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και καθυστερούν την εξέλιξη της γήρανσης. Είναι το καλύτερο φάρμακο κατά της κακής διάθεσης και αποτελούν ισχυρότατο παυσίπονο – εκατό φορές πιο ισχυρό από τη μορφίνη.

Παράγονται κάθε φορά που ασχολείται κανείς με μία δραστηριότητα η οποία του είναι ευχάριστη ή ακόμη και με το να σκεφτεί ή να θυμηθεί μια ευχάριστη δραστηριότητα ή εμπειρία. Οι ενδορφίνες ηρεμούν, δημιουργούν αίσθημα ευδαιμονίας, συμβάλλουν στην καλή διάθεση και εξουδετερώνουν τα υψηλά επίπεδα της αδρεναλίνης από την οποία προκαλείται το στρες.

Πώς μπορούμε να την ενεργοποιήσουμε;

Για να ενεργοποιήσουμε τα επίπεδα ενδορφίνης μπορούμε να κάνουμε διάφορα πράγματα που προκαλούν χαρά και ευημερία. Η παρακολούθηση μιας ταινίας, η μουσική, ο χορός και η άσκηση είναι από τις πιο αποτελεσματικές δράσεις που μπορεί να κάνει κάποιος. Ο ευχάριστος και ποιοτικός χρόνος με τους ανθρώπους μας και το γέλιο μπορούν να μπουστάρουν τα επίπεδα των ενδορφινών. Παράλληλα, η σοκολάτα, το μασάζ και το μπάνιο με αιθέρια έλαια συνίσταται ενισχύουν τις ενδορφίνες και έτσι συμβάλουν στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού.

 Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω πιθανόν να αναρωτηθείς και εσύ «τελικά είναι τόσο απλό το να επηρεάσουμε τα επίπεδα των ορμονών αυτών στον οργανισμό μας με στόχο να νιώθουμε πιο χαρούμενοι, δραστήριοι και με καλύτερη διάθεση;».

Και ναι! Σύμφωνα με θεωρίες και επιστημονικές ενδείξεις τα παραπάνω μπορούν να έχουν θετική επίδραση και να συμβάλουν στην καλύτερη λειτουργία του οργανισμού.

Έτσι, είναι σκόπιμο να έχουμε στο μυαλό μας ότι με απλές καθημερινές δράσεις μπορούμε να “ξεγελάσουμε” το μυαλό μας και να ενισχύσουμε τις λεγόμενες “happy hormones” ενισχύοντας παράλληλα την καλή μας διάθεση και την παραγωγικότητά μας!